کوشش برای بیدار کردن استعداد خفته - کالارنا

بهروز غریب پور با توجه به شناختی که از این بازیگر حرفه ای داشت به خوبی توانست ژان والژان را در درون مهدی فتحی کشف کند و با وجود گزینه های بسیاری که پیش رو داشت و بازیگران توانمندی را می توانست در قالب ژان والژان بگنجاند تصمیم گرفت تا این نقش عظیم و سنگین را به کسی جز مهدی فتحی ندهد و اتفاقا یکی از بهترین انتخاب های دوران کاری خود را توانست در کارنامه اش به ثبت برساند. موضوعی که بسیاری از عظیمان تئاتر بر آن تاکید داشتند که با وجود اجرا شدن بارها و بارهای بینوایان روی صحنه تئاتر، این بازی یکی از بی نظیرترین بازی هایی بوده که به چشم دیده اند.

آقای غریب پور چطور شد که مرحوم مهدی فتحی را برای نقش ژان والژان انتخاب کردید؟ آغاز آشنایی و همکاری شما با ایشان به چه صورت بود؟

مرحوم مهدی فتحی را دورادور می شناختم اما ایشان را برای نخستین بار روی صحنه در نمایش های دو پرده ای خرس و خواستگاری نوشته آنتوان چخوف و کارگردانی مهین اسکویی دیدم. بازی کمیک فوق العاده و مسلطی داشت. ایشان را در نمایش در اعماق نوشته ماکسیم گورکی نیز دیده بودم که البته این نمایش ها مربوط به قبل از انقلاب می گردد. بعد از انقلاب هم می دانستم که آقای فتحی تسلط خوبی بر بازی و بازیگری دارند و برایم قابل ستایش بود. اما بعد از انقلاب وقتی به ایران برگشتم، مدتی از حال و روز دوستان تئاتری به دور بودم و چون آن موقع ها موبایل و وسایل ارتباطی دیگر نبود از بسیاری ازجمله آقای فتحی بی خبر بودم، تا این که مدیر مرکز تئاتر عروسکی شدم. آن موقع همکاری داشتم به نام حمید عبدالملکی و یک روز به من گفت آقای فتحی روزها در پارک غم زده می نشیند چون شرایط کاری اش مناسب نیست. من از آقای عبدالملکی خواستم ایشان را به دفترم دعوت نمایند و این دعوت باعث شد ملاقاتی از نزدیک با ایشان داشته باشم. هرچند آن موقع کاری در دست نداشتم تا از مرحوم فتحی دعوت به کار کنم اما نقطه آغازی بود برای آن که دیدارها تکرار گردد.

دیداری باعث شد تا یکی از گزینه های اصلی شما برای تئاتر بینوایان باشد؟

بله، تا سال 1373 که تصمیم گرفتم نمایشنامه بینوایان را بنویسم و روی صحنه بیاورم. در گزینه هایم برای بازی نقش ژان والژان افراد مختلفی از جمله داوود رشیدی بود که ناگهان مهدی فتحی به ذهنم آمد و احساس کردم او می تواند این نقش را به خوبی ایفا نماید؛ در صورتی که ایشان سال ها بود روی صحنه نیامده بود و همین دوری او از صحنه باعث شده بود بعضی از ویژگی های بازیگری ازجمله حافظه را از دست بدهد. من تمام تلاش و نهیبم به مهدی فتحی این بود تا بتواند مجدد خودش را احیا کند. ماجرای مرگ همسرش هم در همین زمان ها اتفاق افتاده بود و با دیگر مسائل دست به دست هم داده بود تا مهدی فتحی مانند گذشته خود نباشد. با این حال تصمیم خودم را گرفته بودم و از خودش برای نقش ژان والژان و از دخترش برای بازی در نقش کوزت دعوت به کار کنم و مدت ها تمرین کردیم تا بتواند به نقطه ای برسد که به خوبی توانمندی خود را در نقش به نمایش بگذارد؛ مخصوصا که پارتنر بسیار محکمی همچون بهزاد فراهانی داشت که نقش بازرس ژاور را بازی می کرد. این دو به یک چالش بسیار زیبای رقابتی دست پیدا کردند و هر دو درنهایت قدرت توانستند این دو نقش ماندگار را از خود به یادگار بگذارند.

شما از آقای فتحی یکی از به یادماندنی ترین نقش ها را خلق کردید با آن که اشاره کردید به دلیل دوری از صحنه بعضی توانایی های شان را از دست داده بود. شما چه کار کردید که توانستید استعداد خفته درون مهدی فتحی را مجدد بیدار کنید؟

خیلی از منتقدان مانند دکتر هوشنگ کاووسی، نصرت کریمی و عزت ا... انتظامی بودند که بعد از دیدن تئاتر نظرشان تغییر کرد. یادم می آید از آقای انتظامی هم برای نقش کوچکی در این تئاتر دعوت به کار نموده بودم که به ایشان برخورده بود و می گفت چرا نقش ژان والژان را به او پیشنهاد ننموده ام. تا این که وقتی وصف این تئاتر را شنیده بود یک شب آمد و بعد از دیدن بازی فتحی پیش من آمد و بازی فتحی را تحسین و بابت انتقادش از من عذرخواهی کرد و گفت از این که به من نقش ژان والژان را پیشنهاد نکردی رنجیدم؛ اما امشب اجرا را دیدم متوجه شدم نمی توانستم سه ساعت و نیم مانند مهدی فتحی یک نفس آن هم به این خوبی روی صحنه باشم. بسیاری با دیدن این تئاتر بازی آقای فتحی و دیگران بازیگران را تحسین کردند و زمان مقایسه با دیگر بازی ها قابل تقدیر بودند. اما نکته ای که مجبورم یادآوری کنم برای احیای قدرت فتحی واقعا اذیت شدم. برای آن که وقتی با او کار می کردم حتی امید به زندگی و کار را از دست داده بود و مجبور بودم از هر شیوه ای برای برگشت او استفاده کنم. حتی یک بار ایشان را مورد شماتت قرار دادم که دخترت مهرگان که برای اولین بار روی صحنه می آید، از تو پیشی گرفته است و نقش کوزت خردسال را خیلی خوب بازی می نماید؛ اما تو چطور می خواهی ژان والژان را بازی کنی. این کارها را کردم تا به روزهای اوج خود برگردد که اتفاقا خوب هم به نتیجه رسید. آقای فتحی نکته فوق العاده ای که داشت اهل مطالعه بود و به او یاری کرد تا بتواند به روزهای قبل خود برگردد. من قبل از هر تمرین بیش از دو ساعت با او به گفت وگو می پرداختم تلاشم بر این بود بتواند به نقشی که می خواهیم برسد. و این یاری کرد فتحی نقش ماندگار و جاودانش را ایفا نماید.

منبع: آزاده باقری - روزنامه نگار / ضمیمه قاب کوچک روزنامه خبرنگاران