شیرینی های سنتی استان اردبیل - کالارنا

مردم استان اردبیل نیز مانند سایر منطقه ها کشور، از غذاها و شیرینی های سنتی بسیار متنوع و دوست داشتنی برخورداراند که می توان به یارتما، پیشی، چنگونی، باقلوای زعفرانی، سه گوش، قطاب، شیرینی کشمشی، باقلوای بادام، میندال یا قرابیه گردو، راحت الحلقوم، حلوای زعفرانی، حلوای سیاه، قطاب عسلی، قچکورگی، نان فطیر، نان چای چروکی، نان شری فطیری و بسیاری دیگر نام برد. البته به گفته مسئولان صنعت غذایی این استان، برخی از این شیرینی های سنتی، از دیگر منطقه ها کشور وارد رژیم و فرهنگ غذایی آن ها شده است، ولی قطعا حلوای سیاه، پارتاما، قطاب و باقلوای اردبیل از شیرینی ها و خوراکی های بکر و مخصوص استان اردبیل به شمار می آیند.

حلوای سیاه (قره حلوا)

حلوای سیاه یکی از مشهورترین و منحصربه فردترین شیرینی ها و خوراکی های سنتی استان اردبیل است که به نظر می رسد از قدمتی برابر با 100 سال برخوردار است. این خوراکی بومی، به دلیل حضور مواد اولیه غنی و مغذی از جمله شیرینی های با طبیعت گرم محسوب شده و در فصول سرد سال بویژه فصل زمستان، نسبت به سایر دوران سال، از طریق خانواده های این استان طبخ و میل می شود. بانوان و آشپزهای استان اردبیل همچنان به روش گذشتگان و اصول اولیه پخت حلوای سیاه، متعهد بوده و همین امر سبب شده است تا این خوراکی لذیذ و منحصربه فرد بومی، همچنان خاصیت درمانی وانرژی زایی خود را حفظ کند. جوانه گندم، آرد سبوس دار، کره حیوانی، شیره عسل، پودر پسته، گردو و نارگیل از جمله مواد اصلی در تهیه و تدارک حلوای سیاه اردبیل به شمار می آیند. طبق اظهار نظر کارشناسان تغذیه، این شیرینی سنتی سرشار از کالری، پروتئین، کربوهیدرات، چربی و ویتامین های c،b و e و املاح کلسیم، فسفر، منیزیم و اسیدهای آمینه است. همچنین مصرف این خوراکی فوق العاده می تواند در درمان و بهبود برخی از مسائل جسمی مانند کمردرد، درهای مفصلی، هضم غذا و افزایش وزن بسیار مفید و موثر واقع شود. پیشنهاد می کنیم پس از سفر به این استان زیبا و بازدید از منطقه ها گردشگری، از تهیه این شیرینی لذیذ و خوشمزه غافل نشوید.

باقلوای اردبیل

همانگونه که می دانید، باقلوا یکی از شیرینی های سنتی و اصیل کشور محسوب می شود که در شهرهایی مانند قزوین و کاشان و برخی دیگر از منطقه ها کشور، به عنوان خوراکی بومی شناخته شده است. در رژیم غذایی مردم استان اردبیل نیز با توجه به اقلیم محل سکونت و ذائقه آن ها، باقلوای مخصوصی را در برنامه غذایی سنتی خود تهیه و طبخ کرده که از طرفداران بسیاری برخوردار است. بانوان کدبانو و هنرمند این استان با استفاده از تخم مرغ، شیر، ماست، روغن مایع، بکینگ پودر، آرد گندم، کره، گردو، نشاسته، پودر پسته، شکر، آب لیمو ترش به تهیه و طبخ این شیرینی بومی و سنتی می پردازند.

قطاب عسلی خلخال

قطاب عسلی، از جمله شیرینی های سنتی و بومی استان اردبیل و شهرستان خلخال محسوب می شود. هرچند انواع دیگری از این خوارکی خوشمزه در برخی از نقاط کشور تهیه و مورد استفاده قرار می گیرد که می توان به قطاب مشهور استان یزد اشاره کرد. شیرینی که به عنوان یکی از خوراکی های اصیل و بومی این استان قلمداد شده و از شهرتی جهانی برخوردار است. اما مردم شهرستان خلال، در برنامه غذایی سنتی خود، نوعی از قطاب را که به قطاب عسلی معروف است، تهیه کرده و مورد مصرف قرار می دهند. این شیرینی دوست داشتنی و لذیذ با استفاده از موادی مانند: تخم مرغ، ماست، آرد سفید، روغن، مغز گردو، عسل، پودر شکر، گلاب، هل، پودر دارچین و پودر میخک این خوراکی بومی و سنتی را تهیه می کنند. از خواص قطاب عسلی می توان به طبیعت گرم آن به دلیل حضور عسل، مغز گردو، پودر هل و پودر دارچین اشاره کرد که برای حفظ سلامت بدن، بسیار مفید و ضروری است.

حلوای زنجبیل اردبیل

حلوا یکی از خوراکی ها و شیرینی های سنتی کشور محسوب شده که به دلیل استفاده از مواد اولیه ای مانند آرد، روغن، شکر و ... به عنوان خوراکی بسیار مقوی و مغذی، قلمداد می شود. تنوع جالب و شگفت انگیزی از حلواهای تهیه شده در سراسر کشور وجود دارد که در نوع خود منحصربه فرد و قابل توجه است. حلوهایی مانند: حلوای هویج، حلوای خرما، حلوای جوانه گیاهان گندم گون و ... از طریق بانوان و مادران کدبانو و هنرمند سراسر کشور تهیه و طبخ می شود. حلوای زنجبیل یکی از این شیرینی های سنتی و بومی استان اردبیل است که به نظر می رسد در برخی از نقاط کشور از جمله استان آذربایجان و استان گلستان، به عنوان خوراکی بومی و سنتی شناخته شود. این خوراکی مغذی در منطقه ها سردسیری کشور از طرفداران بسیاری برخوردار است که می توان دلیل آن را طبیعت گرم زنجبیل دانست. مردم استان اردبیل با ترکیب آرد گندم، روغن جامد، کره،پودر زنجبیل و پودر شکر و در برخی موارد پودر قند، این خوراکی لذیذ و دوست داشتنی را تهیه می کنند. بیشتر مردم استان اردبیل در ایام ماه مبارک رمضان و هنگام وعده افطار از حلوای زنجبیلی استفاده می کنند.

قچکورگی

با سرانجام سال و نزدیک شدن به ایام نوروز، بانوان هنرمند و کدبانوی سراسر کشور به طبخ و تدارک انواع شیرینی های محلی و سنتی دیار خود می پردازند. خوراکی هایی که عطر و بوی آن ها حس و حالی وصف نشدنی را نه تنها برای اعضای خانواده بلکه برای رهگذران کوچه ها و محله های جای جای میهنمان، به ارمغان خواهد آورد. مردم شهرستان خلخال نیز از این قاعده مستثنی نبوده و با شروع سال نو تنور طبخ انواع شیرینی و خوراکی های سنتی خانواده ها داغ داغ خواهد بود. شیرینی سنتی قچکورگی، خوراکی است بومی این شهر که طعم و عطر دوست داشتنی آن، هوش از سر هر انسانی می زداید. آرد برنج مهم ترین ماده در طبخ قچکورگی است که پس از ترکیب با ادویه و چاشنی های محلی، از طریق مادران و بانوان کدبانوی شهرستان خلخال تهیه و درون سفره هفت سین سال نو، قرار داده می شود. همچنین مردم این شهرستان طبق رسمی سنتی، این خوراکی لذیذ را به عنوان هدیه شب سال نو، به نوعروسان خود پیشکش می کنند.

نان برنجی خلخال (قند چوریی)

شاید با شنیدن نام نان برنجی، استان کرمانشاه و سوغات معروف و محبوب این دیار، در فکر ها تداعی شود. اما استان اردبیل و شهرستان خلال نیز از جمله نقاطی از کشور محسوب می شوند که می توان طبخ و تهیه نان برنجی مخصوص و سنتی را به آن ها نسبت داد. نان برنجی خلخال، از شهرتی جهانی برخوردار بوده و در زبان محلی به نام قندچوریی شناخته می شود. دلیل نام گذاری آن نیز استفاده از پودر قند در طبخ و تهیه این شیرینی سنتی و اصیل شهرستان خلخال است. متاسفانه امروزه به دلیل عدم دسترسی آسان به مواد مورد نیاز این خوراکی بومی، خانواده ها ترجیح می دهند به جای تهیه آن در منازل خود، از بازار و به صورت آماده، به تهیه نان برنجی اقدام کنند.

حلوای سفید (آغ حلوا)

همانگونه که پیش تر بیان شد، تنوع بی نظیر و فوق العاده ای از انواع حلوا در نقاط مختلف کشور تهیه و مورد استفاده خانواده های ایرانی قرار می گیرد. با وجود تفاوت در مواد مصرفی و طعم آن ها، بیشتر حلواهای طبخ شده در یک نکته و آن هم رنگ تیره و مایل به قهوه ای، مشترک و یکسانند. در استان اردبیل نوعی حلوا تهیه می شود که بومی این استان بوده و به دلیل رنگ منحصربه فردی که دارد، در نوع خود جالب به نظر می رسد. حلوای سفید که در گویش مردم استان اردبیل به آغ حلوا مشهور است، نام این شیرینی و خوراکی محلی است که از طرفداران بسیاری در سراسر این استان برخوردار است. حلوای سفید از خوراکی های محلی شهرستان خلخال بوده که ممکن است از روش های مختلفی برای تهیه و طبخ آن استفاده شود. اما آنچه در تدارک این خوراکی بومی از طریق بانوان کدبانوی این استان صورت می پذیرد، ترکیب موادی مانند: آرد برنج، شیره بال (شیره حلوا)، وانیل (درصورت تمایل به جای وانیل از گلاب استفاده می شود)، زنجبیل و زعفران است که در سرانجام به تولید حلوایی لذیذ و مطبوع خواهد انجامید. معمولا مردم شهرستان خلخال در عید سعید فطر این شیرینی لذیذ را تهیه کرده و به نوعروسان هدیه می کنند.

در ارائه مقاله شیرینی های سنتی استان اردبیل، سعی شد تا برخی از معروف ترین و در عین حال رایج ترین شیرینی ها و خوراکی های بومی و سنتی این استان زیبای کشور را در اختیار شما عزیزان و علاقه مندان به خوراکی های محلی کشور، قرار دهیم. قطعا در ارائه بهتر این قبیل مقالات، همراهی شما دوستان خبرنگارانیی بسیار مفید و موثر خواهد بود. منتظر نظرات گرم و سازنده شما عزیزان هستیم.

تهیه شده در خبرنگاران