عملگرایی متقابل ترکیه - اتحادیه اروپا؛ روابط آنکارا-بروکسل به کدام سو می رود؟ - کالارنا

با ما سفر کنید و با تور سفر اروپا از قاره سبز دیدن کنید و با دریافت خدمات ویزای شینگن از گردش به دور اروپا لذت ببرید.

به گزارش گروه بین الملل خبرنگاران، در آستانه سفر سران و مقامات عالی رتبه اتحادیه اروپا به ترکیه، شاهد چراغ سبزهایی برای تعامل بین بروکسل و آنکارا هستیم.

در روزهای گذشته، برخلاف موارد مربوط به چند ماه پیش، عمر چلیک سخنگوی حزب عدالت و توسعه و دیگر مقامات حزب حاکم ترکیه، با لحن و ادبیاتی نرم تر و منعطف تر، به اظهارات انتقادی امانوئل ماکرون، واکنش نشان دادند.

شاید دلیل این انعطاف، بیانیه نرم نشست اخیر سران اتحادیه اروپا در خصوص ترکیه بود. همان بیانیه ای که در آن، اورسلا وندرلاین رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا، بر ادامه همکاری و مصاحبه با ترکیه اشاره نموده بود، اما در عین حال، با ارسال یک سیگنال تهدید ضمنی، این واقعیت را هم بیان نموده بود که اگر ترکیه در حوزه شرق مدیترانه و در مسائل مربوط به یونان و قبرس و نیز اقدامات اکتشافی و استخراج نفت و گاز، گامی بردارد که از نظر اتحادیه، تحریک آمیز به شمار آید، چنین چیزی به مثابه نقطه توقف همکاری بین اروپا و ترکیه خواهد بود.

ژوزف بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز در خصوص روابط ترکیه - اروپا، یادداشت کوتاهی نوشته که در بردارنده یک سیاست تعاملی و بدون تنش است.

یکی از مهم ترین تفاوت های بورل اسپانیایی و سلف او فدریکا موگرینی ایتالیایی، در این است که موگرینی، صرفاً در برابر دوربین رسانه ها و نهایتاً در سطح نوشتن توییت های کوتاه، حاضر به بیان مواضع بود. اما بورل، اهل نوشتن نیز هست و وبلاگ و یادداشت های مداوم و در خصوص حوزه های مختلف، این امکان را در اختیار تحلیل گران و خبرنگاران می گذارد که سریع تر از قبل، در جریان اتخاذ مواضع و روینمودهای سیاست خارجی اتحادیه اروپا قرار بگیرند.

بورل نوشته است:هفته گذشته، شورای اروپا فصل جدیدی را در روابط اتحادیه اروپا و ترکیه گگردد. رهبران اتحادیه اروپا آماده همکاری در راستاهای مهم همکاری از جمله مدرن سازی قوانین و مقررات اتحادیه گمرکی، راه اندازی مجدد مصاحبههای سطح بالا و ارتباطات بین مردم، به علاوه همکاری های تقویت شده در زمینه مدیریت مهاجرت هستند.

فصل جدید روابط

مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، از فرایند منفی روابط ترکیه و اتحادیه در سال 2020 یاد نموده و گفته است: فصل جدیدی که در روابط ما گگردده شده، بعد از یک فرایند سخت و بسیار پیچیده بود که در سال گذشته طی شد و روابط ما با تنش بی سابقه ای به یک سطح نازل و پایین رسید. با این وجود، در اواخر سال 2020 میلادی، مقامات ترکیه آغاز به برقراری ارتباط مجدد و نشان دادن اشتیاق برای ارتباط و تعامل با اتحادیه اروپا کردند. سخنان و مواضع منفی، در سطح قابل ملاحظه ای کاهش یافته و اقدامات مخالف منافع کشورهای عضو اتحادیه اروپا در دریای مدیترانه شرقی متوقف شد.

ژوزف بورل، با نگاهی واقع بینانه در خصوص سطح کنونی رابطه و بعضی اختلافات پایدار آنکارا - بروکسل و همچنین وابستگی های مالی آنکارا به اتحادیه نوشته است:البته باید این را نیز بپذیریم که اوضاع فعلی هنوز تثبیت نشده و شنماینده است. اما اتحادیه اروپا از این تحولات و گام های آینده ترکیه استقبال می نماید و دست دوستی را به سوی آنکارا دراز می نماید. اتحادیه اروپا علاقه مند به برقراری روابط استراتژیک و ارتقای آن به سطح همکاری و سودمند برای طرفین است. این قاعده، برای ترکیه نیز به همان اندازه صادق است. چرا که اتحادیه اروپا شریک شماره یک واردات و صادرات ترکیه و همچنین منبع عظیم سرمایه گذاری خارجی این کشور است. با نگاهی به آخرین آمارهای پیش از همه گیری کرونا، 69.8 میلیارد یورو از صادرات ترکیه به سمت اتحادیه اروپا و 58.5 میلیارد یورو از سرمایه گذاری مستقیم خارجی (FDI) آن از اتحادیه اروپا بوده است. بیش از 5.5 میلیون شهفرایند ترکیه در کشورهای عضو اتحادیه اروپا زندگی می نمایند و بر اساس نظرسنجی های معتبر، به میزان 61 درصد از شهفرایندان ترکیه، به اتحادیه اروپا به عنوان بازیگری نگاه می نمایند که یک نیروی موثر در دنیا است. با توجه به عضویت ترکیه در ناتو و تاثیر آن بر حفظ امنیت و ثبات ترکیه، بعید است که این کشور، برای دوستی و امنیت، گزینه ای بهتر از اتحادیه اروپا و ناتو پیدا کند.

لیستی از اختلافات مهم

نگاهی اجمالی به مواضع چند ماه گذشته بین مقامات ترکیه و اتحادیه اروپا، نشان دهنده این است که تنش ها متوقف شده اند، اما اختلافات حل نشده و به قوت خود باقی هستند. بورل در این مورد نیز نوشته است: ساده لوحانه است اگر چنین فکر کنیم که مسائل تمام شده اند. گزارشی درباره روابط اتحادیه اروپا و ترکیه که من به طور مشترک با کمیسیون اروپا آن را تدوین نموده و به شورای اروپا ارائه داده ام، رویکردی دوجانبه دارد و چهار عنصر اصلی تنش در روابط را معین می نماید:

1.اختلافات دریایی در مدیترانه شرقی.

2.کوشش برای حل و فصل مساله قبرس

3.اقدامات تنش زا و واگرایانه در درگیری های منطقه ای، به ویژه در لیبی و سوریه.

4.وخامت استانداردهای دموکراتیک در ترکیه.

بورل در خصوص اهمیت این اختلافات نوشته است:در خصوص مسائل و تنش های منطقه ای، ما کارها و برنامه های مهمی پیش رو داریم. به ویژه در خصوص سوریه که در حال حاضر پنجمین کنفرانس بروکسل در خصوص حمایت از آینده سوریه و منطقه، با همکاری سازمان ملل متحد در جریان است. در عین حال، در پفراینده لیبی، اخیراً همگرایی منافع کم کم آغاز به ظهور می نماید. باید به این نکته اشاره کنم که استانداردهای دموکراتیک، نه تنها برای اتحادیه اروپا، بلکه برای مردم ترکیه نیز به عنوان یک موضوع اصلی، به قوت خود باقی مانده است. مصاحبه و اقدام در خصوص چنین مسائلی همواره بخشی جدایی ناپذیر از روابط اتحادیه اروپا و ترکیه خواهد بود. اعمال فشار بر احزاب سیاسی و رسانه های آزاد و سایر تصمیمات اخیر ترکیه، مغایر احترام به دموکراسی و حقوق اساسی است.

مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در خصوص تاثیر اختلافات ماندگار نوشته است:گزارش شرایط روابط سیاسی، مالی و تجاری اتحادیه اروپا و ترکیه، این واقعیت را شرح می دهد که تأثیر تنش ها بر روابط دو جانبه ما، مشهود و انکارناپذیر بوده و ابزارها و فرایندهای اصلی همکاری را مسدود می نماید. در بیانیه هفته گذشته اعضای شورای اروپا به درستی به این عناصر مختلف اشاره شده و اهمیت آنها را در اطمینان از موفقیت در راستا همکاری و مصاحبه آشکار نموده است. قدم برداشتن در راستا پیش رو خیلی آسان نیست. رهبران اتحادیه اروپا بر احتیاج به رویکرد مرحله ای و متناسب، اما در عین حال بر همکاری برگشت پذیر تأکید نموده اند. یک تفاوت اساسی، کوشش های امروز در یافتن راه چاره را، با کوشش های پیشین، از هم جدا می نماید: دانستن این واقعیت که اختلافات قدیمی، بر منافع امنیتی اتحادیه اروپا تأثیر می گذارد و دیگر نمی توان آنها را فقط امور دوجانبه بین ترکیه و بعضی کشورهای عضو در نظر گرفت. ترکیه یک قدرت مهم منطقه ای است و سرنوشت تاریخی آن، می تواند پیوستن به بقیه اروپا در پروژه صلح بی نظیری باشد که ما تحت لوای اتحادیه اروپا می سازیم. در لحظه ای که به نظر می رسد قطب استراتژیک در سراسر دنیا دوباره در حال ظهور است، تقویت ستون دموکراتیک اروپا شامل ترکیه می تواند یک عنصر اصلی تعادل باشد. این مساله قطعی نیست، اما شورای اروپا، راستا احتمالی پل را ارائه داده است. ما اکنون باید این پل را بسازیم و من به آن اعتقاد دارم.

در انتها باید گفت، یادداشت تحلیلی بورل نشان می دهد که اتحادیه اروپا به دنبال تعامل و مدیریت تنش و اختلاف با آنکارا است. اما در عین حال، خبری از مذاکرات مربوط به تکمیل فرایند عضویت ترکیه در این اتحادیه نیست.

به عبارتی دیگر، ترکیه و اتحادیه اروپا، همچنان که در متن یادداشت ژوزف بورل نیز مشهود است، منافع درهم تنیده و روینمودهای متقابل خاصی دارند که باعث می گردد، مدارا و کوشش برای مدیریت تنش، برای هر دو طرف، به معقول ترین و کم هزینه ترین گزینه ممکن تبدیل گردد. اما چنین رویکردی، فقط برای حفظ رابطه و مدیریت اختلافات است و نمی تواند در فرجام این راستا، منجر به عضویت آسان ترکیه در اتحادیه گردد.

،