آنالیز چهار پرونده ایران در اجلاس مجازی میراث جهانی ناملموس - کالارنا

میراث آریا: محمدحسن طالبیان گفت: بر اساس تصمیم کمیته میراث دنیای یونسکو، این اجلاس به دلیل شیوع کرونا به صورت آنلاین برگزار می شود. وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به نمایندگی از دولت جمهوری اسلامی ایران برای این اجلاس، چهار پرونده ثبت دنیای مینیاتور، زیارت تادئوس مقدس، مهارت ساختن و نواختن عود و همچنین جشن مهرگان را ارائه کرده است.

معاون میراث فرهنگی کشور توضیح داد: با توجه به محدودیت­ های سهمیه ای یونسکو، این چهار پرونده به شکل مشترک با کشورهای همسایه تدوین شده است تا بتوان از ظرفیت سهمیه مشترک با دیگر کشورها برای ثبت دنیای میراث فرهنگی ناملموس کشور بهره­ گرفت.

او مطرح نمود: پرونده مینیاتور را به شکل مشترک با کشورهای ترکیه، آذربایجان و ازبکستان، پرونده زیارت تادئوس مقدس به شکل مشترک با ارمنستان، پرونده مهارت ساختن و نواختن عود به شکل مشترک با سوریه و پرونده جشن مهرگان به شکل مشترک با تاجیکستان تدوین و برای ثبت در فهرست میراث دنیای ناملموس یونسکو پیشنهاد شده است.

طالبیان افزود: کمیته ارزیابی پرونده­ های ثبت دنیای در تصمیم اولیه (draft decision) با ثبت دنیای دو پرونده مینیاتور و زیارت تادئوس مقدس موافقت و پیشنهاد ریفر (refer) دو پرونده جشن مهرگان و مهارت ساختن و نواختن عود را داده است.

او بیان نمود: منظور از ریفر کردن پرونده، ارجاع پرونده به اجلاس بعدی یونسکو برای ثبت دنیای است. این پرونده­ ها به دلیل اینکه به شکل مشترک با کشورهای دیگر تنظیم شده، ظاهراً ابهام هایی برای کمیته ارزیابی دنیای بر روی نقاط مشترک برگزاری این عناصر فرهنگی در کشورهای تهیه کننده پرونده مطرح شده است، البته ایران به همراه سوریه و تاجیکستان به شکل مشترک دفاعیه های کارشناسی و فنی خود را ارائه کرده است.

معاون میراث فرهنگی کشور گفت: امیدواریم با رایزنی چهار پرونده پیشنهادی ایران ثبت دنیای شود، البته تصمیم نهایی در مورد این چهار پرونده، به نظر کمیته میراث دنیای ناملموس در این اجلاس باز می شود.

او با اشاره به اینکه 180 کشور عضو کنوانسیون 2003 پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس هستند، بیان کرد: جمهوری اسلامی ایران در سال 1384 با تصویب مجلس شورای اسلامی به این کنوانسیون بین المللی ملحق و تا به امروز پیروز به ثبت دنیای 14 عنصر فرهنگی ناملموس کشور در ذیل این کنوانسیون بین المللی شده است که به لحاظ رتبه بندی در رتبه هفتم دنیا قرار گرفته است.

تعریف یونسکو از میراث فرهنگی ناملموس

طبق مفاد بند دوم کنوانسیون 2003 یونسکو، میراث فرهنگی ناملموس، این گونه تعریف می شود: رویه ها (عُرف ها)، نمادها، دانش ها، مهارت ها، ابزارها، اشیا، آثار هنری و مکان های مرتبط با آنها، که جوامع و افراد، آنها را بخشی از میراث ناملموس خود می شناسند و همیشه از نسلی به نسلی دیگر منتقل می شود و پیوسته از طریق انسان ها و جوامع و گروه ها در پاسخ به محیط اطراف شان و در تقابل با طبیعت و تاریخشان خَلق می شود و سازگار با مفاد حقوق بشر بین المللی و شرایط احترام متقابل میان جوامع، گروه ها و اشخاص باشد.

توجه به میراث فرهنگی ناملموس، نقش مهمی در گفت و گوی بین فرهنگ های مختلف ایفا می نماید و سبب ایجاد احترام متقابل به تنوع فرهنگی و شیوه های گوناگون زندگی می شود. میراث فرهنگی ناملموس، فرصتی است برای عرضه و ارائه فرهنگ و سبک زندگیِ اصیل کشورهای مختلف دنیا در عرصه بین الملل؛ و موجب مقاومت فرهنگی در برابر یکسان سازی فرهنگیِ کشورهای قدرتمند دنیا می شود.

کلیسای تادئوس مقدس یا قره کلیسا، نام کلیسایی تاریخی در ایران، استان آذربایجان غربی است.

ساز عود (رود) یا بربت (بربط)، سازی متعلق به کشور ایران است که در تقسیم بندی سازها، در رده سازهای زهی قرار می گیرد. این ساز که زهی زخمه ای است در خاورمیانه و کشورهای عربی یکی از محبوب ترین سازها به شمار می رود.

بربط یا عود ایرانی نقش پررنگی در موسیقی ایرانی دارد. محمد رفیع اشعری یکی از متبحر ترین سازندگان عود در ایران است که نقش زیادی در رواج این سازه و صادرات آن به کشورهای دیگر دارد.

از سوی دیگر، ابراهیم قنبری مهر با خلاقیت هایی در شکل و شمایل عود عربی مانند کوچک تر نمودن کاسه و بلندتر نمودن دسته، نسخه های جدیدی از عود را فراوری و به دنیا عرضه کرده است.

مهرگان یا جشن مهر یکی از بزرگترین جشن های ایران باستان بوده است که در مهر روز از ماه مهر برگزار می شده است. مهرگان پس از نوروز بزرگترین جشن ایرانیان باستان بوده است.