توانایی کودک در سنین مختلف - کالارنا

نویسنده: دکتر فرهاد شاملو

نوزاد یک ماهه چه توانایی هایی دارد؟

اغلب مادران نگران رشد جسمی و ذهنی کودک خود هستند و دوست دارند بدانند آیا فرزندشان دچار تأخیر در رشد نشده است و از هوش بالایی برخوردار خواهد بود یا نه. آنان گاهی دچار نگرانی های بی مورد می شوند و گاهی هم به این مسائل بی توجهی نشان می دهند. اگرچه ملاک های دقیقی برای معین رشد طبیعی کودک یک ماهه در دست نیست ولی به طور معمول یک کودک یک ماهه دارای توانایی های زیر است:

او می تواند دستش را مشت کند، ولی اگر اسباب بازی یا شیء دیگری را در دستش قرار دهیم، هم چنان هنوز به آن بی توجه است و آن را یا می اندازد یا به دهان می برد.

نسبت به صدای دیگران واکنش نشان می دهد و می تواند اشیایی را در مقابلش با چشم تعقیب نماید و برای حرکت سر در جهت محرک ها کوشش کند. وی با تماشا مادر لبخند می زند و صدای زنگ و جغجغه توجه او را جلب می کند. نوزاد یک ماهه قادر به تفکیک کلی صداهاست و به صدای انسان توجه و علاقه بیشتری نشان می دهد.

نوزاد در این سن حرکات صورت دیگران را تقلید می کند؛ به طور مثال اگر دهان خود را جلو او باز کنیم، او هم دهانش را باز می کند و بیرون آوردن زبان را تقلید می کند.

هم چنین نوزاد یک ماهه قادر به تفکیک مزه هاست و واکنش های متفاوتی نسبت به مزه های شیرین، ترش یا تلخ نشان می دهد.

نوزاد چهارماهه چه توانایی هایی دارد؟

در چهارماهگی کودک قادر به حفظ تعادل سر است و به اصطلاح گردن می گیرد؛ یعنی می تواند تعادل سر خویش را روی گردن حفظ کند و در حالت خوابیده قادر است سر را تا 90 درجه بلند کند.

کودک در این سن نسبت به محیط آگاهی بیشتری یافته و از شرایط های غیرعادی در اطرافش باخبر شده و نسبت به آن ها واکنش نشان می دهد. کودک افراد آشنای خانواده را می شناسد و آن ها را به دیگران ترجیح می دهد و از آنان استقبال می کند. وی در واکنش به دیگران لبخند می زند و رفتارهای دیگران مثل بازکردن دهان و فروبردن زبان را تقلید می کند.

او از 2-3 ماهگی مادرش را به خوبی می شناسد و با نگاه تا زاویه دید 180 درجه وی را تعقیب می کند و چشمش را به سمت صدای او برمی گرداند. هم چنین در محیط های غریبه، بیشتر خودش را به مادرش می چسباند.

کودک شش ماهه چه توانایی هایی دارد؟

او می تواند با چرخاندن چشم ها یا سر، برای تشخیص جهت صدا کوشش کند. بعلاوه به شنیدن نام خود واکنش و توجه نشان می دهد و صداهای هشداردهنده، خشم آلود یا محبت آمیز را از یکدیگر تشخیص می دهد. کودک شش ماهه به صدای انسان توجه بیشتری دارد و در پاسخ به صداهای بلند و ناگهانی، فعالیت خود را متوقف می کند. به علاوه صدای مادر برای او اهمیت بیشتری دارد و با آن آرام می گیرد.

نوع گریه کودک در این سن متنوع است. او قادر است برای نشان دادن گرسنگی، درد و ناامیدی و سایر احساسات گریه های متفاوتی بکند. به جز گریه کردن، نوزاد صداهای دیگر هم دارد. او زیر لب صداهایی فراوری می کند که بعدها مقدمه تکلم خواهد بود.

کودک در سن شش ماهگی قادر به تشخیص برخی شرایط است و خود را برای آن آماده می کند؛ مثلاً برای بغل گرفته شدن شرایط خاصی به بدن خود می دهد یا کوشش می کند تا به سمت مادر برود.

در هفت ماهگی معمولاً به شکلی پایدار می تواند بنشیند، غذا را به دهان بگیرد و عروسک را رد و بدل کند. او آغاز به تقلید حرکات مادر می کند.

کودک در ده ماهگی چه توانایی هایی دارد؟

کودک ده ماهه قادر است به تنهایی بنشیند. او می تواند روی زمین چهار دست و پا بخزد و خود را به یاری دیوار یا وسایلی مثل جایگاه به حالت ایستاده، بالا بکشد.

کودک در این سن به شنیدن نام خود واکنش نشان می دهد و آن را می شناسد، به صدای موسیقی یا آواز توجه می کند و گوش می کند و با انگشتان چیزی را که می خواهد، نشان می دهد.

اگر قلم و کاغذی در دست این کودک قرار دهیم، با قلم برای خط خطی کردن کاغذ کوشش می کند.

کودک ده ماهه وقتی از مادر دور می گردد دچار اضطراب جدایی می گردد و بی تابی دارد. او قادر است مخالفت دیگران و نه گفتن آن ها را تشخیص دهد، برخی کلمات مثلداغ و جیز را درک می کند و خودش هم می تواند با حرکت سر به اسم نه گفتن، مخالفت خود را ابراز کند.

توانایی های کودک یک ساله در چه حدی است؟

کودک یک ساله قادر است با یاری گرفتن از یک دست قدم بزند، برای مدت کوتاهی به تنهایی بایستد و در لباس پوشیدنش همکاری کند.

او می تواند یکی دو کلمه را ادا کند و از حرکات ارتباطی مثل اشاره کردن و نشان دادن استفاده نماید، با شنیدن نامش با فراوری صدایی از خود واکنش نشان دهد و بدون این که با صداهای دیگر حواسش پرت گردد، به سخنان دیگران گوش کند. او با حرکات سر قادر است پاسخ منفی خود را ابراز نماید.

کودک در یک سالگی به موسیقی یا آواز با لذت گوش می دهد، به عکس و تصویر برای مدت بیش از یک دقیقه نگاه می کند، از اشیایی مثل قاشق و فنجان استفاده می کند و برخی کلمات مثل نام خود یا نه گفتن دیگران را درک می کند.

این کودک برخی دستورات ساده را اجرا می کند؛ مثلاً وقتی از او بخواهند، بای بای می کند و در پی اشیای دلخواهش در محلی که قبلاً آن ها را دیده است به جست و جو می پردازد.

منبع مقاله :

شاملو، فرهاد(1388)، زندگی روانی کودک تا یک سالگی (کودک شیرخوار خود را بشناسیم)، تهران: نشر قطره، چاپ اول

منبع: راسخون