پیام مرد پرتغالی برای شیفتگان کولا - کالارنا

رونالدو با برداشتن دو شیشه کوچک کوکاکولا از مقابل تریبون و نشان دادن بطری آب معدنی و گفتن جمله : آب بنوشید میلیون ها نفر را به تغذیه سالم فراخواند.

همین جمله کوتاه او باعث ضرر چهار میلیارد دلاری شرکت کوکاکولا شد! دعوت رونالدو به تغذیه سالم، بهانه ای شد تا از ضررهای نوشیدنی هایی مانند نوشابه و جایگزین های مناسب آن بگوییم؛ به ویژه که در فصل گرما هستیم و مصرف نوشیدنی ها بالاست.

ما در رتبه اول هستیم و این از خطرناک ترین سکوهایی است که روی آن ایستاده ایم! براساس آخرین آمارها، مصرف سرانه نوشابه در ایران، 42 لیتر در سال است، در حالی که این رقم در سایر کشورها بین 11 تا 12 لیتر است. بنابراین هر ایرانی در سال تا چهار برابر متوسط جهانی نوشابه گازدار مصرف می کند. از این روست که ما در مصرف نوشابه های مضر در رتبه اول جهان پیشتازیم. پیش از این، ایالات متحده آمریکا و پس از آن آرژانتین و مکزیک به ترتیب از کشورهای نخست در مصرف نوشابه ها شناخته می شدند. اما در 30 سال گذشته با آموزش های ارائه شده در ایالات متحده و با راهکارهایی مانند تعیین مالیات برای نوشابه، سرانه مصرف به طور چشمگیری کاهش یافته است.

دندان هایی که پوسیده اند

بعضی برآوردها نشان می دهد در دهان ما ایرانی ها 200 میلیون دندان پوسیده وجود دارد! از سوی دیگر بررسی ها نشان می دهد آمار پوسیدگی، ترمیم یا کشیده شدن دندان در بین بچه ها پنج ساله ایرانی، از سال 87 تا 97، حداقل پنج دندان شیری بوده است. این درحالی است که آمار پوسیدگی دندان در جهان، یک تا یک و نیم دندان شیری پوسیده است.

برای فرهنگ سازی از خودمان شروع کنیم

هوا بسیار گرم است. اگر واقع بین باشیم نوشیدن نوشابه لذتبخش است و هیچ چیز به اندازه سرکشیدن نوشابه تگری در این هوای گرم نمی چسبد. اما بد نیست بدانید علاوه بر ضررهایی که به آن اشاره کرده ایم، مصرف نوشیدنی های حاوی شیرینی مصنوعی باعث تشدید تشنگی می شود. بنابراین پیشنهاد می کنیم نوشیدنی هایی مانند انواع دوغ خانگی یا صنعتی، شربت خاکشیر، آبلیمو، به لیمو، تخم شربتی، گل گاوزبان و لیموعمانی، آب هندوانه، طالبی و گرمک طبیعی و دیگر سردنوش های گیاهی را جایگزین نوشابه کنید.

مگر می شود بی خیال نوشابه شد؟!

اصولا سر نترسی داریم! اما این نترس بودن همیشه خوب نیست. آمار بالای اضافه وزن، دیابت، اضطراب، تپش قلب بالا، فشار خون بالا، افزایش میزان کلسترول خون، اختلال در بارداری و ابتلا به بعضی از انواع سرطان ها، پوسیدگی دندان به ویژه در بچه ها، مسائل گوارشی مانند نفخ، آسیب به معده و... هیچ کدام ما را برای دست برداشتن از مصرف نوشابه ها متقاعد نکرده است. شاید تلاش های وزارت بهداشت نیز در این راستا کافی نبوده باشد. به این دلیل که فقط ممنوع کردن تبلیغ نوشابه ها، تاثیر چندانی در سرانه مصرف نداشته است. به علاوه براساس آمار 30 درصد جمعیت کشور به پوکی استخوان مبتلا هستند که آمار آن در زنان و مردان بالای 50 سال بیشتر است.

کوکاکولا و پپسی، هر دو مضرند

کریستیانو رونالدو به قدری به تغذیه سالم اهمیت می دهد که در مقابل چشمان میلیاردها نفر، محصول حامی بزرگ برگزاری جام ملت های اروپا 2020 میلادی را پس زد. به همین دلیل هم می بینید در 36 سالگی هنوز از آمادگی بدنی فوق العاده ای برخوردار است. وقتی از او درباره حرکتش در نشست خبری سؤال کردند، قاطعانه پاسخ داد: این کار را عمدا انجام دادم. او پیش از این نیز در گفت وگویی گفته بود: خواهید دید پسرم روزی بازیکن فوق العاده ای خواهد شد ولی او درحال حاضر بهترین نیست. به این دلیل که نوشابه و سیب زمینی سرخ کرده می خورد. او می داند این کار را دوست ندارم. رونالدو پیش از این نیز در سال 2016 میلادی، پیشنهاد گران قیمت پپسی برای تبلیغ محصولاتش را رد کرده بود.

هر بطری نوشابه، یک بمب شیرین!

نوشابه کولا حاوی اسید فسفریک، قند و کافئین است. هر قوطی نوشابه گازدار معادل مصرف 10 قاشق چایخوری شکر دارد. از سوی دیگر حاوی 150 تا 200 کالری انرژی و حدود 30 تا 60 گرم کافئین است. به این موارد، گاز اضافه شده، رنگ های مجاز خوراکی - که البته تاثیر منفی خود را دارند - را نیز اضافه کنید. ببینیم مصرف هر قوطی یا بطری یک نفره نوشابه کولا از ابتدای ورود به بدن تا یک ساعت بعد، چه اثری روی بدن دارد.

با ورود 10 قاشق چایخوری شکر به بدن، سوخت وساز بدن بالا رفته و احساس گرما می کنید (این مقدار شکر، صددرصد میزان مجاز روزانه دریافت هیدرات کربن است). قاعدتا باید با دریافت این مقدار شکر، دچار حالت تهوع شوید اما وجود اسید فسفریک باعث تعدیل طعم شده و استفراغ نمی کنید.

قند خون بالا می رود و میزان ترشح هورمون انسولین به بالاترین مقدار خودش می رسد. کبد با تبدیل این حجم زیاد قند به چربی، به این محرک پاسخ می دهد. بنابراین به لایه های چربی بدن، یک لایه دیگر اضافه می شود!

بدن به طور کامل کافئین موجود در نوشابه را جذب می کند. مردمک چشم ها گشاد می شود. فشار خون بالا می رود و در پاسخ به این تغییر کبد، قند بیشتری را به جریان خون تزریق می کند. گیرنده های آدنوزین در مغز، مانع از خواب می شود. بنابراین یکی از دلایل بی خوابی می تواند مصرف نوشابه پیش از خواب باشد.

میزان ترشح دوپامین در مغز افزایش یافته و باعث تحریک بخش های لذت در مغز می شود. این واکنش، درست مانند تاثیر هروئین روی مغز و گیرنده های لذت است.

اسید فسفریک باعث بلوکه شدن و تجمع منیزیم، کلسیم و روی در روده کوچک شده و سوخت وساز بدن به شکل نامناسبی افزایش می یابد. این تاثیر در کنار دریافت شکر بالا باعث تکرر ادرار و دفع کلسیم از ادرار می شود.

خاصیت مدر کافئین در بدن به حداکثر رسیده و دچار تکرر ادرار یا احساس دفع همراه با اضطراب می شوید.

به این ترتیب کلسیم، منیزیم و روی که باید جذب بدن و استخوان ها می شد، دفع شده و از سوی دیگر سدیم و آب و الکترولیت ها نیز از دست می رود.

میزان قند خون ناگهان سقوط می کند. در این شرایط ممکن است از نظر عصبی تحریک پذیر شده یا احساس سستی و کرختی کنید. آب بدن از دست رفته و املاح و ویتامین هایی که می توانست جذب بدن شود، دفع شده اند.

مهتاب خسروشاهی - سلامت / روزنامه خبرنگاران