حیرت آورترین مکان های باستانی غرب ایران - کالارنا

تخت سلیمان

آتشکده آذرگُشنَسپ که به تخت سلیمان معروفیت یافته، نام محوطه تاریخی عظیمی در نزدیکی تکاب در استان آذربایجان غربی و در محدوده زمین های لم یزرع و متروکه غرب زنجان واقع شده است.

این مجموعه تاریخی 1500 ساله که زمانی آتشکده زرتشتیان بوده است، تخت سلیمان هم نامیده می گردد؛ زیرا مردم محلی برای در امان ماندن آن از حمله اعراب در قرن هفتم میلادی، این نام را روی این آتشکده گذاشتند. مجموعه بناهای تاریخی تخت سلیمان در اطراف یک چشمه رسوبی داغ ساخته شده اند که آب این چشمه که از عمق بیش از 120 متری درون زمین به سطح می آید و به زمین های اطراف می ریزد، املاح زیادی دارد و آتشفشانی بودن این منطقه را بیشتر نشان می دهد. تعدادی سازه سنگی هم به صورت پراکنده در این مجموعه دیده می گردد که در مراحل مختلف بازسازی به سرمی برند. کوه بلقیس و زندان سلیمان در نزدیکی تخت سلیمان از آثار دوره ساسانیان هستند که از فراز زندان سلیمان می توان چشم اندازی زیبا از دهانه آتشفشانی و تعدادی چشمه کوچک آب گرم در مجاورت آن را مشاهده کرد.

کلیساهای ارمنی

مجموعه آثار رهبانی ارامنه ایران شامل سه کلیسای ارمنی قره کلیسا، کلیسای استفانوس مقدس و کلیسای زور زور هستند که در استان هایآذربایجان غربی و آذربایجان شرقی قرار دارند. اعتقاد براین است که بِرتولُما و تادئوس مقدس در قرن اول بعد از میلاد مسیحیت را به ارمنستان و شمال ایران آورند و میراث آن ها همین سه کلیسای دورافتاده و باشکوه هستند که در کوهستان های مرزی ایران واقع شده اند. این کلیساها در دوره زمانی میان سده های هفتم تا چهاردهم میلادی ساخته شده اند، در طول قرن ها فجایع طبیعی، دیکتاتورهای بی کفایت و بازسازی های غیراصولی را پشت سر گذاشته اند و همچنان به اسم محل عبادت جامعه ارمنی استفاده می شوند. مجموعه کلیساهای ارمنی ایران در 8 ژوئیه 2008 در لیست میراث جهانی یونسکو ثبت شدند.

مجموعه آثار رهبانی ارامنه ایران شامل سه کلیسای ارمنی قره کلیسا، کلیسای استفانوس مقدس و کلیسای زور زور می گردد

کل محوطه کلیسای استفانوس مقدس در قلب کوه ها و دره ای قرمزرنگ بالاتر از رود ارس و در میان طبیعت سبز منطقه مرزی جلفا و جمهوری آذربایجان قرار گرفته است و دسترسی به آن راحت تر از دو کلیسای دیگر است. بااینکه گنبد سنگی زیبای این کلیسا، حجاری های بیرونی و سازه های مجاور آن بازسازی شده اند؛ اما کار احیای فضای داخلی همچنان ادامه دارد.

کلیسای تادئوس مقدس یا قره کلیسا، قدیمی ترین کلیسای این مجموعه است که قدمتش به قرن هفتم میلادی می رسد. این کلیسا به تنهایی در منطقه کوهستانی چالدران، مرتفع ترین منطقه استان آذربایجان غربی، واقع شده است. این سازه سنگی، حجاری هایی دارد که نشانه های مذهبی و مقدس را به تصویر کشیده اند و یک برج دوقلو بر بالای آن خودنمایی می نماید. هر ساله در سوم مرداد، مسیحیان زیادی جهت انجام مراسم خاص این روز از سراسر جهان به آن سفر می نمایند و در اطراف کلیسا چادر زده و اقامت می نمایند.

کلیسای زور زور یا کلیسای مریم مقدس در نزدیکی روستای بارون و 40 کیلومتری ماکو، بر بالای رودخانه زنگی مار بنا شده است. پس می بینید که رفتن به این کلیسا به کمی دل و جرأت احتیاج دارد و باید با یک راهنمای خوب به بازدید از این کلیسا بروید.

دره رود ارس

دره باشکوه رود ارس در مرز آذربایجان و ارمنستان واقع شده است که عملاً همچنان بر سر منطقه مورد مناقشه ناگورنو قره باغ اختلافاتی وجود دارد. این دره از دوران مسیح میزبان تجار، جاسوسان و ارتش های متجاوز بوده است. کرانه جنوبی آن در ایران به صورت مارپیچی از درون روستاهای خشتی، خرابه ها و قله های ناهموار عبور می نماید و برج های دیده بانی در این جهت به چشم می خورد. رودخانه ارس در سال 1813 میلادی در پی عهدنامه ترکمنچای به اسم مرز ایران و امپراتوری روسیه برگزیده و تمامی منطقه ها شمال این رود از ایران جدا و به خاک روسیه افزوده شد. کرانه شمالی دره ارس به علت ایستگاه های بمب گذاری شده، قطارهای رهاشده و تونل های مسدود، مطمئناً منطقه زیبایی نیست.

یکی از جاذبه های دره رود ارس را می توان حمام کردشت نامید؛ این حمام باستانی زیرزمینی در نزدیکی ارمنستان واقع شده است که در زمان سلطنت شاه عباس صفوی و به دستور وی احداث شد و فقط پادشاهان حق استفاده از آن را داشتند. پل های خداآفرین در شهرستان خداآفرین و روی رودخانه ارس ساخته شده اند و از دو پل مجزا تشکیل می شوند. قدمت این پل ها به قرن سیزدهم میلادی می سد و بااینکه یکی از پل ها شکسته شده و تنها نیمی از آن به جای مانده است؛ اما پل دیگر کاملا سالم به نظر می رسد. درحالی که گشت وگذار در این دره از بخش ایرانی کاملاً امن است؛ اما گردشگران باید مراقب عکس برداری های خود باشند، چراکه نگهبانان مرزی نسبت به نیت گردشگران برای عکاسی با شک و تردید برخورد می نمایند.

بازار تبریز

عکاس: سینا عباس نژاد

بازار تبریز یکی دیگر از جاهای باستانی ایران است و ازآنجا که همچنان برای کسب وکار باز است، به راحتی می توان از آن تماشا کرد. این بازار یکی از عظیم ترین و قدیمی ترین بازارهای سرپوشیده جهان به تعداد می رود که شامل جهتهای طاق دار، غرفه ها، کارگاه های هنری، قهوه خانه و کاروانسرا می گردد و به علت قرارگیری در جهت جاده ابریشم، همواره مرکز تجاری مهمی برای مسافران و بازرگانان بوده است. تبریز زمانی مرکز ایران بوده است و اکنون این شهر مدرن، حدود دو میلیون نفر جمعیت دارد. بخش های مختلف این سازه آجری قرمزرنگ به فروش کالای خاصی نظیر طلا و جواهرات، کفش، ادویه، مس، نقره، لباس، لوازم خانگی و... اختصاص دارد. درست مانند تسئوس (پادشاه، قهرمان و حامی شهر آتن در اساطیر یونانی) که برای مبارزه با مینوتور (هیولایی با سر گاو و بدن انسان) وارد یک هزارتو می گردد و از نخ برای گم نکردن راه استفاده می نماید، گردشگران هم در گشت و گذار در بازار تبریز هم باید همین کار را انجام دهند.

قلعه بابک

بابک خرم دین، قهرمان ایرانی و سردار آذری است که قلعه باشکوه خود را در قرن نهم میلادی روی پرتگاه های صخره ای در کوه های شمالی و بالای شهر کلیبر بنا کرد. امروزه با چندین ساعت کوهنوردی طاقت فرسا می توان به این قلعه رسید. مسافت راه کلیبر به قلعه با اینکه از 3 کیلومتر تجاوز نمی نماید ولی بسیار سخت است و به هنگام عبور باید گردنه ها و گذرهای خطرناکی را پشت سر گذاشت. در سمت شمال غربی دژ، پلکان هایی سرتاسری وجود داشته که اکنون ویران شده و تنها راه صعود به بخش های مرتفع تر بنا است و کسانی که پیروز به صعود به بالای قلعه شوند با چشم اندازی 360 درجه از منظره ها خیره نماینده اطراف روبرو می شوند که در اواخر پاییز و اوایل بهار تصاویری خارق العاده را پیشکش بازتماشامایندگان می نماید. مطمئناً به علت نبود سایه در تابستان و گرمای هوا، صعود به این قلعه در این فصل توصیه نمی گردد.

در سفر به این شهر زیبا می توانید از سایر جاهای تماشای کلیبر هم تماشا کنید و سفری خوش را برای خود رقم بزنید.

آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی

آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی یکی از مکان های تاریخی و باستانی شهر اردبیل است که شیخ صفی، یکی از پدران مورد احترام صوفیان، در اینجا دفن شده است که آن را صدر، پسر شیخ صفی، پس از مرگ پدر در سال 1334 بنا کرد و بعد صفویان آن را در قرن 16 توسعه دادند. این مکان ارزشمند و تاریخی در سال 1389 در لیست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید و کاشی کاری های فیروزه ای زیبا، سقف های طاقی شکل فضای داخلی، کاشی کاری های حیاط، باغ های تشریفاتی، آشپزخانه ها، حمام ها و سایر سازه های آن به وسیله یونسکو به اسم نمونه ای از معماری سنتی ایرانی به رسمیت شناخته شد.

بااینکه بازسازی این بقعه همچنان ادامه دارد؛ اما این موضوع مانع از حضور زائران صوفی، دانشجویان هنرهای اسلامی و گردشگران در این مکان نشده است. متأسفانه بخش اعظمی از مجموعه سفال ها و نسخ خطی کتابخانه این مجموعه اکنون در سن پترزبورگ نگه داری می گردد.

قلعه رودخان

قلعه رودخان در نزدیکی روستای معروف ماسوله، در فومن واقع شده است و نمونه ای عالی از یک قلعه دوران سلجوقی است که در کوه های البرز جای گرفته است. بعضی کارشناسان، ساخت قلعه را در دوران ساسانیان (دوران قبل از اسلام) و مقارن با حمله عرب ها به ایران می دانند، هرچند 800 سال بعد سلجوقی ها آن را به شکل فعلی درآورند. این قلعه دیوارهای سنگی ضخیمی به طول 1500 متر دارد که برج های متعدد نفوذناپذیر آن را به هم وصل نموده است و پنجره های طاق دار و روزنه هایی برای ریختن مواد مذاب و تیراندازی در آن به چشم می خورد. دسترسی به این دژ سنگی ازطریق پله های سنگی مخروبه امکان پذیر است که از میان مه جنگل های سرسبز بالا می رود تا به دروازه باشکوه آن برسد. درطول راه می توانید یک فنجان چای با مردم خونگرم محلی نوش جان نموده و نفس تازه کنید.

شوش

برای بازدید از محوطه باستانی شوش که بقایای آن در قله مسطح تپه مرکزی قرار دارند، احتیاجی نیست به خارج از شهر بروید، چراکه شهر شوش امروزی در اطراف همین منطقه باستانی ساخته شده است. شهر شوش در بیش از 6 هزار سال قبل مسکونی بوده است. داریوش عظیم شوش را به اسم مرکز خود انتخاب کرد و در این دوره شهر شوش شکوه گذشته خویش را بازیافت و چهارراه شرق و غرب شد. داریوش علاقه زیادی به سالن های ستون دار بدون دیوار داشت و کاخ آپادانای او در شوش نمونه اولیه و کوچک تر آپادانای تخت جمشید بود. در این محوطه می توان کلیه کلیشه های باستان شناسی کلاسیک از نمایشگاه های گردوخاکی و ستون های شکسته گرفته تا کانال های خفاری شده، گرمای سوزان و حس و حال عجیب بیابان را مشاهده کرد. این شهر هم از دست حمله مغول ها درامان نماند و ویران شد.

آرامگاه اولجایتو

سازه آجری با گنبد فیروزه ای آرامگاه اولجایتو در منطقه سلطانیه زنجان واقع شده است که روزگاری تحت حکومت مغول ها بود. گنبد سلطانیه آرامگاه اولجایتو است که بین سال های در 1302 تا 1312 میلادی به دستور خودش در شهر سلطانیه ساخته شد و از آثار مهم معماری ایرانی و اسلامی به تعداد می رود. گنبد دو پوسته نوآورانه آن با ارتفاع تقریبی 50 متر، روی بنایی هشت ضلعی با هشت مناره و هست ایوان مطمئناً فراتر از مهندسی قرن چهاردهم میلادی بوده، به طوری که یونسکو آن را شاهکار معماری دوره خود اسم نموده است و حتی گفته می گردد که در معماری تاج محل که سه قرن بعد ساخته شد، از معماری گنبد سلطانیه الهام گرفته اند. در فضای داخلی آن هنوز داربست ها به چشم می خورند، ازطریق راه پله های باریک داخل می توان به سمت بالکن های قوسی شکل بالا رفت که با کاشی کاری های زیبا تزئین شده اند و چشم اندازی بی نظیر از محوطه های اطراف را مشاهده کرد.

زیگورات چغازنبیل

چغازنبیل عظیم ترین زیگورات آجری جهان محسوب می گردد که در جنوب غربی ایران، در استان خوزستان و بین شهرستان شوش و شوشتر واقع شده است و برترین نمونه باقیمانده از عصر ایلامی به شمار میرود. درواقع زیگورات به سازه ای مربع شکل چندطبقه می گویند که هر طبقه کوچک تر از طبقه پایینی است و شکل هرم پیدا می نماید. این نیایشگاه پنج طبقه 3000 ساله به وسیله اونتاش ناپیراش (حدود 1250 پ.م)، پادشاه عظیم ایلام باستان و برای ستایش ایزداینشوشیناک، الهه نگهبان شهر شوش، در پنج طبقه ساخته و در حمله سپاه خونریز آشور ناپال به همراه تمدن ایلامی ویران شد. درحال حاضر امکان ورود به داخل طبقه اول آن وجود دارد و می توان نوشته ای به خط میخی روی دیوار و اثر انگشت کودکی روی کف سازه را مشاهده کرد.