خودمان را با دیگران مقایسه کنیم یا نه؟ - کالارنا

مریم کاووسی در گفت وگو با خبرنگاران، با اشاره به این که مقایسه کردن بار سنگینی بر روانمان می گذارد، اظهار کرد: زمانی که خودمان را با خواهر و برادر یا همسایه و همکار و… مقایسه می کنیم، احساسات متنوعی در ما پا می گیرند، برای همین است که دنیای روان شناسی به این مقوله توجه خاصی نشان داده و نظریه هایی هم از سوی کارشناسان درباره اش مطرح شده است.

وی ادامه داد: سابقه و تاریخچه نظریه مقایسه به سال ها پیش بازمی گردد، در سال 1954، لئون فستینگر کسی بود که نخستین بار دست به ارائه نظریه ای موسوم به مقایسه اجتماعی زد، او معتقد بود آدم ها گرایشی درونی به ارزیابی خود و مقایسه کردن خودشان با دیگران دارند.

کاووسی ادامه داد: مقایسه کردن خود با فرد زبده و شاگرد اول کلاس از کارهایی است که معمولاً همه ما انجام می دهیم و می خواهیم سنجه ای پیدا کنیم که به ما نشان می دهد در کدام نقطه از توانمندی و مهارت ایستاده ایم.

این روانشناس اعلام کرد: فرآیند نظریه اجتماعی می گوید آدم ها با مقایسه خود با دیگران، دست به ارزیابی توانایی ها و نگرش ها و رفتارهایشان می زنند، در بیشتر موارد ما خودمان را با آدم های دور و اطرافمان مقایسه می کنیم و به طور کلی، یا با از خود بهترها یا با ازخود بدترها روبه رو می شویم.

وی اضافه کرد: گاهی در مقایسه به سراغ کسانی می رویم که گمان می کنیم از ما بهترند، با شکل گیری چنین مقایسه ای، حس پیشرفت کردن و بهترشدن در وجودمان جان می گیرد، با جست وجو در کارنامه فردی بهتر از خود، ما هم می خواهیم خود را بالاتر بکشیم و بهتر بشویم.

کاووسی اضافه کرد: گاهی نیز ما دست به مقایسه خود با کسانی می زنیم که از ما دستاوردها و موفقیت های کمتری دارند، این روش از مقایسه به طور معمول برای تقویت روحیه و اعتمادبه نفس ماست، البته هیچ کس از دیگری برتر نیست، ولی باید قبول کرد توانایی آدم ها باهم فرق می نماید و هرکس در زمینه و رشته ای می تواند بهتر از دیگری عمل کند.

مزایای مقایسه اجتماعی چیست؟

این روانشناس با اشاره به این که مقایسه اجتماعی ممکن است با سناریوهای مختلفی در زندگی مان رقم بخورد، اعلام کرد: مقایسه خود با بدترها و ضعیف ترها شاید باعث تقویت اعتماد به نفس گردد، شاید هم تصویر و حس و حال خوبی نسبت به خودمان در ما ایجاد کند، جنبه مثبت مقایسه کردن خود با برترها و بهترها هم در این است که انگیزه برای کوشش بیشتر و تغییر جایگاه به مقصد رسیدن به آن ها در ما پا می گیرد.

وی با اشاره به این که انرژی مثبت ناشی از مقایسه خود با افراد بهتر، راهی برای رشد کردن می گردد، اضافه کرد: البته همواره این طور نیست و مقایسه خود با دیگران می تواند در هر دو حالت، یعنی هم مقایسه با از خود بهترها و هم مقایسه با ازخودبدترها معایبی نیز به همراهداشته باشد.

معایب مقایسه اجتماعی چیست؟

کاووسی با اشاره به این که بیش ازحد رقابت کردن با دیگران از نتایج منفی مقایسه است، اعلام کرد: اگر بیش ازحد بخواهیم با دیگران رقابت کنیم و به پای آدم های بهتر از خود در زمینه های مختلف برسیم، فرسوده و خسته می شویم و آرامش از سرزمین روانمان دور می گردد و گاهی نیز روحیه مان کسل شده، اعتمادبه نفسمان پایین می آید و احساسات بدی مانند حسد در ما به وجود می آید.

این روانشناس توضیح داد: مقایسه کردن خود با دیگران گاهی باعث اشتباه های شناختی نیز شده و باعث می گردد تعصباتی نادرست را در ذهنمان شکل بدهد، برای مثال گاهی مقایسه خود با افرادی که از ما ضعیف ترند تفکر از دیگران بهتربودن را در ما تقویت می نماید، در حالی که شاید مقایسه با آدم های متعدد دیگری که در آن زمینه از ما بهترند نشان بدهد ما واقعاً در آن زمینه خاص برترین و خاص ترین نیستیم.

وی با اشاره به این که بعضی از کارشناسان روان شناسی معتقدند شبکه های اجتماعی ظرفیت بالایی در شکل دهی مقایسه میان افراد دارند و می توانند اثرات مخربی روی آدم ها بگذارند، اعلام کرد: این شبکه ها مکانی برای نمایش خوشی ها، موفقیت ها، ظاهر و دستاوردهای رنگارنگ اند، با این حساب احتمال اینکه آدم ها با تماشا دیگران در این بستر دست به مقایسه خود با آن ها بزنند، بسیار زیاد می گردد.

کاووسی توضیح داد: بعضی از روان شناسان نیز معتقدند چنین فضاهای مجازی راهی برای بهترکردن روحیه و عزت نفس اند، چون آدم ها با ثبت لحظه های خوش خود در این بسترها احساس بهتری پیدا می نمایند.