کشف نان 14 هزار ساله! - کالارنا

این که ما چگونه قدیمی ترین نان دنیا را کشف کردیم از این جا شروع می گردد که یک کوره پخت نان در اردن پیدا شده است که محتویات داخل آن، دانشمندان را به نانی در 14 هزار سال پیش می رساند.

البته اگر بخواهیم دقیق تر بگوییم، 14 هزار و 400 سال پیش. در این زمینه یافته های باستان شناسان نشان می دهد که قبیله ای به نام ناتوفیان در اردن حتی زمانی که کشاورزی و یک جا نشینی وجود نداشته، اقدام به پخت نان می نموده اند و دقیقا همین مسئله که زمان تخمین زده شده درباره این نان مرتبط به دورانی است که پیش از شروع کشاورزی و یک جانشینی در فرهنگ و شیوه زندگی بشر بوده، این کشف بسیار مهم و جنجالی است.

تیمی از پژوهشگران باستان شناس که به این منطقه رفته بودند، پیروز شدند تا بقایای زغال شده تکه نانی پهن و مسطح شده را که حدود 14 هزار و400 سال پیش از طریق گروهی از انسان های شکارچی و تامین نماینده غذا تهیه شده بود را به دست آورند و ایسن نان امروزه به عنوان قدیمی ترین نان دنیا شناخته می گردد.

بر اساس گزارش های رسمی منتشرشده در رابطه با این کشف، جستجو های باستان شناسی در یک محوطه باستانی که در زمره پیش از تاریخ دسته بندی در کشور اردن می شد، منجر به کشف تکه های متعددی از نان شده است. مکان دقیق این محوطه تاریخی در شمال شرقی کشور اردن واقع شده است. باستان شناسان پیروز شدند تا در این مطالعات، بقایای گونه های وحشی متعددی از غلات را نیز کشف و بررسی نمایند که می توان آن ها را اجداد گیاهان و غلات بومی و اهلی شده امروزی در سراسر زمین دانست.

با توجه به این که توضیح کامل این پژوهش و یافته های به دست آمده از آن در آخرین شماره مجله تخصصی PNAS منتشرشده است، اطلاعات بیشتری در ادامه به شما خواهیم داد. ازجمله این غلات می توان به اینکورن (einkorn) که در واقع نوعی گونه باستانی از گندم مدیترانه ای و خانواده جو ها همانند جو دو سر، اشاره کرد.

در زمینه پخت این نان باید بگوییم که برای باستان شناسان هنوز این مساله حل نشده است که انسان ها دقیقا از چه زمانی به بعد از کوره که در واقع نوعی اجاق محسوب می گردد، برای پخت قدیمی ترین نان دنیا استفاده می نموده اند اما از این که تمام دانه های نشاسته کشف شده در این منطقه باستانی که موسوم به شبیغه در صحرای سیاه اردن است و متعلق به 14400 سال قبل هستند، کاملا مطمئن هستند.

آمایا آرانز اوتاگوی (Amaia Arranz Otaegui) که از باستان شناسان این گروه تحقیقاتی و پژوهشگر دانشگاه کپنهاگ در دانمارک است، در رابطه با این کشف نو گفته است: این نان های تازه کشف شده بسیار شبیه به نمونه نان های مخلوط با سبزیجاتی است که در محوطه های باستانی اروپا که به دوران نوسنگی و بعلاوه روزگار امپراتوری روم تعلق دارد، هستند که البته پیش از این در ترکیه و بخش هایی از اروپا کشف شده بوده اند. اوتاگوی در ادامه توضیحات خود اضافه نمود که:

ما با توجه به این کشفیات می دانیم که محصولاتی مشابه نان پخته شده، بسیار پیش تر از زمانی که ما تصور می کنیم و قبل تر از شروع کشاورزی تهیه شده اند. قدم بعدی تحقیقات ما قطعا این است که ارزیابی کنیم آیا فراوری و مصرف نان تحت تأثیر ظهور کشت و پرورش گیاهان قرار داشته یا خیر؟

به گفته تیم باستان شناسانی که بر روی ین پروژه کار می نمایند، این نان باستانی که از طریق مردم فرهنگ موسوم در منطقه لووانت زندگی می کردند، تهیه شده است، می تواند بشر را به اطلاعات نوی درباره زندگی نیاکان اولیه اش برساند. توبیاس ریشتر (Tobias Richter) که یکی دیگر از اعضای گروه باستان شناسی است در رابطه با فرهنگ مردم ناتوفیان می گوید که: این مرم به شکل فوق العاده خاصی برای ما جالب هستند زیرا آن ها در دوره انتقالی زندگی انسان به سر می بردند و در 2 دوره بسیار مهم گویی نقشی اساسی ایفا نموده اند.

آن ها در دوره ای زندگی می نموده اند که انسان های کوچ نشین بیشتر متمایل به سکونت در یک منطقه خاص بودند و آن ها هم از این امر مستثنی نبودند و رژیم غذایی آن ها نیز با تغییراتی قابل توجه روبرو شده بوده است. تیغه های ساخته شده از سنگ چخماق در کنار سایر ابزارهای سنگی که در محوطه های باستانی مربوط به ناتوفیان کشف شده اند، باستان شناسان را به این نظریه رسانده اند که مردم این فرهنگ باستانی، با روش هایی متفاوت و مؤثر توانسته اند از گیاهان بهره برداری نمایند.

یکی دیگر از باستان شناسان به نام دوریان فولر (Dorian Fuller) نیز خاطرنشان کرد که: تهیه و پخت نان مشتمل بر پردازش فشرده ای است که شامل زهکشی، آسیاب کردن غلات و شستشو و پخت می گردد که برای مردم آن موقع واقعا پیشرفت بزرگی می باشد. در خاتمه باید بگوییم که منطقه شناسایی شده از طریق باستان شناسان از دو ساختمان که هر یک دارای یک اجاق سنگی بوده اند، تشکیل شده است.

کشف بعضی موادغذایی، ابزار سنگی، استخوان های حیوانات و همین طور باقی مانده بعضی گیاهان به وسیله کاوش های باستان شناسی طی سال های 2012 و 2015 در این منطقه منتهی شد. اما شناسایی به جای مانده های نان در کاوش های نو از طریق گروهی از محققان دانشگاه های کپنهاگ و کمبریج لندن و با استفاده از اسکنرهای میکروسکوپ های الکترونیکی انجام شده است.